..zurück
zur Hauptseite
..zurück
zur Titel-ÜbersichtWi weeren eenes Mörgens mit dree Jungs doorbi, uns Fohrraden
in d' Rieg to brengen. Hinni, Gerd un ik, al so um de fiveteihn,
seßthein
Johr old. Immer wurr dat bi uns to Huus maakt, de heele Stall mit de
Hobelbank
harren wi in Beschlag un buten stunnen de Raden up d' Kopp. Mien Moder
weer immer besünners fründelk to mien Frünnen un ok mien
Vader harr nix doortegen. Dat mook bi uns to Huus ok doorum
besünners
völ Spaß, wiel wi (mien Opa un mien Vader) so völ
Warktüg
harren. De heele Warkstee un al dat Warktüg stunn uns to
Verfögung
man wi mussen ok uppassen, dat avends weer al uprümt weer un dat
keen
van de goode Slötels verloren gung. Al de Delen harren een
bestimmten
Platz un mien Vader seech dat smaals mit een Blick, wenn he savends van
d' Arbeit na Huus kweem, ween d'r wat fehlen dee un denn weer de
Düvel
löß.
De Oosterferien harren eerst nett anfangen un so weeren wi
besünners
flietig un ieverg un harren bold Sweet vör d' Kopp.
Smiddags kweem ok Anne un Elfriede (of Elfi, as wi hör
nömt
harren) vörbi. „Na", froog ik, „willen ji mithelpen of willen ji
uns
blot van de Arbeit ofhollen?“ „Nää, ik kam ok glieks noch mit
mien Rad, dat Achterrad kraakt so,“ sää Anne. „Mien Rad is ja
noch haast neei, door kann ja noch nix dran wesen“, meen Elfi. Hinni
sää:
„Dat kiek di man lever noch wat genauer an, dat wi mörgen
unnerwegens
neet dien Rad repareeren mutten, of dat du aver d' Kopp kummst.“ Hinni
weer schienboor 'n bietjed verleevt in Elfi man ik harr mehr 'n Oog up
Anne smeten. Anne froog Gerd denn noch: „Sall ik Monika noch Bescheed
seggen?“
„Nää“, sää Gerd, „de weet all lang Bescheed man se
hett ja leider keen Rad.“ „Ooch“, sää Anne, „dat is doch keen
Problem, wi hemmen noch een olleren Rad, van mien Oma.“ „Aber de mutt
ok
eerst noch nakeken worden“, wahrschode Hinni, „de breng man glieks her.“
Dat Weer leet good un mörgen wullen wi al tosamen 'n Radtour
na Berumerfehn un denn wieder in 't Moor, maken. Dat „Ewig Meer“ harr
ik
mi up d' Enn vörnahmen, wenn dat neet, för een Dag, to
völ
weer, wi wussen ja neet wo good de Wichter radfohren kunnen.
Dat olle Rad van Annes Oma, mit 'n stieven „Gesundheitslenker“,
kregen wi ok noch hen un so kunn denn ok Moni noch mit un weer nett so
blied as 'n Klütje.
Eerst fohren wie al in een Rieg, man wenn d'r mehr Platz weer,
fohren
wi ok to tweed, Moni un Gerd, Elfi un Hinni un Anne un ik. Wi harren 'n
Bült to vertellen un so kwemen wi mitunner 'n bietjed van d' Patt
of.
In
Lützbörg, an 't Slößpark, weer uns eerst' Paus. Wi
stellden uns Raden of un gungen 'n halven Stünn in d' Park
spazeren.
As wi van achtern an dat Slöß kwammen, geev dat aver de
Unnerscheed
tüsken arm un riek een helen Bült to diskuteren. Anne meen:
„Ok
fröher geev dat all rieke Lü, de neet rechts un neet links
kieken
bruukden um sük een Slöß mit 'n Stück of
fievtig
Zimmers to leisten un de armen Minschen, de mit twee Familljen un fiev
Kinner in 'n lüttjen, ollen, fuchtigen Bummert krupen un för
de Rieken arbeiden mussen, harren to buckeln." Ik sää: „Ja
Anne,
du hest seker recht, man jede Saak hett twee Sieden: Um dat de Rieken
so
good leven kunnen, as se geern wullen, bruukden se Försters un
Waldarbeiders
för de Wald, för dat Land un de Buurdereen Verwalters un
Knechten
un Maiden un för dat anner Wark: Disklers, Timmerlü, un al de
anner Handwarkers, un ok binnen in d' Slöß weer 'n helen
Bült
Personal nödig. Wenn disse Minschen ok neet immer fürstelk
betahlt
wurren, so harren se tominnst Arbeit un, halvwegs, hör Utkamen. ---
Un denn laat uns man sehn, dat wi in d' School flietig sünd,
dat wi önlik wat lehren um later denn völ Geld to verdenen un
heel vörsichtig wesen, dat wi neet to froh to völ Kinner in
de
Welt setten.“ Al mussen se dooraver lachen, blot Anne keek 'n bietjed
söt-suur
aber se kunn mi ja neet lang düll wesen.
Denn gung dat aver Haag na Berum. „Kiek door“, sää Anne,
„all weer so 'n Slöß.“ Ik sää blot: „Dat
Slöß
Berum“, un denn nix mehr, ik wull 't ja neet heel un dall mit hör
verdarven.
In Berum mussen wi rechts of, na Grootheid un wieder na Berumerfehn.
Man in Grootheid sää ik an Hinni: „Dat löppt ja good mit
uns Tour. Moi, dat wi nu all hier sünd.“
„Ja“, sää Hinni, „de Wichter fohren doch beter, as ik
docht hebb, dat fallt mi wat to.“ Do geev dat 'n Bums un Monika
sprung
van 't Rad. „Hebb ik mi doch glieks docht“, reep se vertwiefelt, „dat
dat
'n Stück Glas weer, wat door in d' Sünn so glimmen dee. Worum
musst du ok immer so dicht tegen mi fohren, Gerd.“ „Dat hebb ik doch
neet
wullt“, sää Gerd trürig. „Nu is uns moje Fohrt all to
Enn
un 't hett so moi anfangen“, meen Elfi.
Wi stunnen 'n Settje bedrüppelt an d' Sied un wussen neet,
wat wi nu maken sullen. Flicktüg för de Schlauch harren wi ja
mit, man neet för so 'n groten Gatt un well wuss, wat mit de
Fohrradmantel
noch to maken weer, de harr ja ok 'n langen Rutz.
Do kwem 'n olleren Mann, de dat mitkregen harr, ut sien Poort un
sää frünnelk: „Ooch, dat sallen wi woll fell weer
henkriegen.
Kam man achtern herin, mien Deern, ik hebb door, glöv ik, noch
worens
'n Schlauch un ok 'n nejen Reifen, van mien Froo hör Rad un de
leevt
ja nu leider neet mehr.“ Gerd hett denn ok noch mithulpen un dat
dürs
keen viertel Stünn, doo kwemen se blied weer vandag un de gode
Mann
sää: „Nää, nää, de bruukst du mi neet
weer
brengen, dat anner Maal helpst du mi, wenn ik maal Malör hebb.
Fohr
man too, mien lüttje un 'n goden Reis, mit völ Spaß,
wünsch
ik jo!“
„Besten Dank ok!“ repen wi al tosamen! Tscha, doch ik, dat dat so
wat vandaag noch gifft. „Wenn wi, up de Weg torügg, hier weer
vörbi
kamen, kriggt de Mann van mi 'n mojen Struuß Blömen, so 'n
Vader
hebb ik mi immer wünscht“, sää Moni heel in Gedanken un
harr Tranen in hör Ogen.
In Berumerfehn harren wi 'n langeren Paus inplaant. Hier wurren,
in de Sünn, uns Botterbroden utpackt un uns Buddels mit
Mukkefuk-Koffje
apen maakt, de uns Moders torecht maakt harren. - Uns poor Groschens,
de
wi mitkregen harren, wurren noch upspoort. - Un so seten wi denn 'n
helen
Sett tosamen an 't Futtern un Verschnuven.
Ik
vertellde, wat mien Vader mi seggt harr, dat de Fehnkanal, de door nett
vör uns lang gung, van de Arbeiders mit d' Hand utslött' weer
un dat door de Schippen mit Törf , ahn Motor, van de Arbeiders an
lange Stricken aver d' Schuller na Nörden trucken wurren, wor de
Törf
denn verköfft wurr. „Dat weer 'n hart' Stück Arbeid un so
mennigeen
is up de Padd liggen bleven“, meen Gerd.
„Nu
laat uns man sehn, dat wi ennelk na 't Moor kamen. Ik weer noch noit in
d' Moor,“ weer Moni an 't Quengeln.
Un wieder gung dat, bit wie dat „Ewig Meer“ uplesd vör uns
harren. Keen Wind krüselde dat Water, de witte Wulkenbargen un de
Buschken, Barken un de dicken Grasbülten um de Kant herum
spegelden
sük in dat dunkelbrune, haast swarde, Water. Eenfach wunnerboor.
Keen
van uns harr domaals 'n Fotoapparat, man ok so kann ik dat Bild neet
vergeten,
wat ik neet verwacht' harr. ---
„Dat
Water kann ik sehn“, sää Moni, „man wor is dat Moor?“ „Wenn
du
dien Ogen neet apen maakst, denn süchst du ok nix“, sää
Gerd. „Du steihst mit beid Foten up dat Moor un wenn du twee, dree Tree
van de brune Pat of, na de Sied geihst, sitzt du villicht bit an d'
Hals
drin“, sää Hinni vergrellt. „Dat Moor kannst du van baven
neet
so kennen, blot hier un door an d' Waterkant un an dat, wat hier wassen
deit, de Vegetation“, sää ik negenklook. „As du sehn kannst
wasst
hier: Bessenheid, Rosmarien, Sünnendau, Kraihenbeje, Wullgras un
anner
Planten, de bi de sure Grund noch greien könen, un du kannst dat
unner
dien Foten föhlen, wo week de Grund is un wo dat bewern deit, wenn
du door langlöppst“, sää Hinni. Al wat du hier
süchst,
is maal Water west, wat neet weglopen kunn un besünnere Planten
hemmen
dat Water fasthollen, as 'n Swamm, un anner Planten, Gras, Bladen un
lüttje
Buschken sünd ofsackt un, ahn Sauerstoff, unnergahn un in d' Loop
van de Tied to Törf worden“, mesterde Hinni wieder, de völ
aver
dat Moor leest harr un de dat bannig interesseerde.
„Naderhand
könen wi door achtern noch bekieken, wor de Törf, seker twee
Meter deep, ofboot word“, sää ik, „ok dat is, mit Hand, noor
stuur. Ik hebb dat, mit mien Vader, glieks na d' Krieg maal
mitbeleevt.“
„Wat“, froog Anne, „du hest all sülfst Törf staken?
“
„Nää, Törf staken neet“, sää ik, „door weer ik
noch völs to lüttjet to, dat weer all för mien Vader un
mien Opa stuur genoog, ik hebb blot mien Moder mithulpen, de
Törfstücken
uptostellen, lüttje Hocken to maken, dat de Wind un de Sünn
de
Törf beter drögen kunn, un de Törf weer ja ok blot
för
uns un för een Winter vörsehn.“
„Man de Arbeiders, of Kolonisten, as se nömt wurren, de
domaals,
för mehr as hunnert Johren, neet mehr för anner Lü
arbeiden
wullen, of de, de keen Arbeid funnen hemmen, de armsten van de armen,
so
to seggen, sünd hier herkamen un hemmen anfangen sük, mit
völ
Sweet un Pien, 'n Existenz uptoboen“, sää Hinni.
„Se kunnen sük 'n Stück Moor drögleggen, de Törf
ofboen un de Grund kultiveren. Up de karge Grund wuss haast nix.
Bookweiten
hemmen se sait man seker sünd, ahn Kunst (-dünger), blot hier
un door 'n poor Halms upslaan“, sää Gerd. „Huust hemmen se
eerst
in heel lüttje, fuchtige Katen ut Grassoden un de mesten sünd
neet old worden“, vertellde Gerd wieder.“ „Ik hebb enerwoor lesen, dat
sük Anfang 1800 de eersten Lü an d' Königsweg daallaten
un 1829 de Kolonisten de Gemeent Eversmeer gründt hemmen“, harr
Hinni
to vermelden.
Wi hemmen uns denn noch de heele Namiddag door uphollen, Moni
hett
för de leeve Mann in Grootheid noch 'n mojen
Blömenstruuß
tosamensöcht un eerst as de Sünn all bannig deep stunn,
hemmen
wi uns denn lößreten un uns so langsaam up de Weg
torügg
maakt.
In Grootheid, bi 'n Backeree, hemmen wi uns lesde Paus maakt un
Moni hett hör Struuß oflevert. Wilhelm Campen, stunn an de
Dör
van uns Fründ, in grote, golden Bookstaven.
So völ as ik weet, hett Moni hum noch 'n Breev schreven un
ik glöv dat he Moni un (besünners) hör Moder ok nochmaal
besöcht hett un annersum. Well weet, wo dat Leven mennigmaal so
spölt?!
Johannes de Vries
Landschaftsbilder: Theodor de Vries
Anmerkung:
Die Geschichte ist frei erfunden. Jede
Ähnlichkeit,
auch der Namen, mit lebenden Personen wäre rein zufällig und
ist nicht beabsichtigt.
Nur die Handlung im ersten Teil der
Geschichte,
die Instandsetzung der Fahrräder, hat sich bei uns zu Hause etwa
so
zugetragen.